A
A
barba stulti discit tonsor. / A barba stolidi discunt tondere
novelli.
Na barba do néscio
todos aprendem a rapar.
A barber learns to shave by shaving fools.
À barbe de fou apprend-on à raser.
A barba de necio aprenden todos a rapar.
Alla barba dei pazzi il barbiere impara a radere.
La barbiro lernas sian
metion sur la vizaĝo de stultulo.
A bonis
bona disce.
Junta-te aos bons e serás um deles.
Keep good men’s company
and you shall be of their number.
Fréquentez les bons, et vous l’en serez.
Allégate a los buenos y serás uno de ellos.
Accostati ai buoni e sarai uno di essi.
Kiaj kolegoj, tiaj
kutimoj.
A
bove maiore discit arare minor.
Boi velho ensina a arar o novo.
Saltou a cabra na vinha, também saltará a filha.
How can the foal amble, when the horse and mare trot?
Le grand boeuf apprend à
labourer au petit.
Saltó la cabra en la viña, también saltará la hija.
Il giovenco impara dal
bue.
Bojas hundido, ĉar tiel faris la hundo.
A
cane non magno saepe tenetur aper.
Tamanho não é
documento.
A small leak will sink a great ship.
En petite cheminée fait on bien grand feu.
Malgranda
aspekte, sed granda intelekte.
Malgranda pezo, sed granda prezo.
A
digito cognoscitur leo. / Ab unguibus leo.
Pelo dedo se conhece o gigante.
The lion is known by
his paw.
À l'ongle on connaît le lion.
Dal
frutto si conosce l'albero.
Faro farinton rekomendas.
Kia estas via
laboro, tia estas via valoro.
A fronte
precipitium, a tergo lupi.
Se correr, o bicho pega, se ficar, o bicho come.
To fall out of the
fryingpan into the fire.
Tomber de la poële dans la braise.
Huyendo del toro,
cayó en el arroyo.
Cader dalla padella nelle brace.
Esti inter martelo kaj
amboso.
A
fructibus cognoscitur arbor. / Arbor ex fructu cognoscitur.
Pelo fruto conheço a árvore.
The tree is known by
its fruit.
Au chant on connaît l'oiseau.
El árbol por el fruto
es conocido.
Dal frutto si conosce l’albero.
Laǔ
la frukto oni arbon ekkonas.
A
magnis proprio vivitur arbitrio.
Lá vão as leis onde as querem os
reis.
Manda quem pode, obedece
quem tem juízo.
When force comes on the scene, right goes packing.
La raison du plus fort est toujours la meilleure.
Leĝo estas
cedema: kien vi deziras, ĝi iras.
A puro
fonte defluit aqua pura.
De boa árvore, bons frutos.
Good fruit of a good
tree.
De doux arbre douces
pommes.
De buena fuente, buena corriente.
Laǔ la frukto oni arbon ekkonas.
A radice
sapit pomum, quocumque rotatur.
De tal pedaço, tal retraço.
The apple never falls
far from the tree.
As the old cock crows, so crows the young.
Toujours sent la pomme le
pommier.
De tal palo, tal astilla.
La scheggia ritrae dal
cappo.
Kia naskinto, tiaj naskitoj.
A teneris
consuescere multum est.
De pequenino é que se torce o pepino.
Best to bend while it is a
twig.
Il faut étouffer le monstre au berceau.
Desde chiquito se há de crear el árbol derechito.
Finché la pianta è tenera
bisogna drizzarla.
Fleksu arbon dum ĝia juneco.
Ab alio
exspectes, alteri quod feceris.
Como for teu trato, assim te trato.
Como plantares, assim colherás.
Assim como fizeres, de outro o esperes.
O que fizeres,
encontrarás.
You shall have as good as you bring.
Comme à autrui fait tu
auras, d'autrui enfin tu recevras.
El bien o el mal al
que lo hace le vendrá.
Donde las dan las toman.
Come farai, così avrai.
Kiu fosas sub alia, falos mem en la foson.
Ab amico
reconciliato cave.
Amigo reconciliado, inimigo dobrado.
Reconciled friend is a
double enemy.
Ne te fie jamais à l'ami reconcilié.
Amigo reconciliado, enemigo doblado.
Amico riconciliato, nemico doppio.
Ne fidu amikon, kiu havas jam flikon.
Timu lupon edukitan kaj malamikon repacigitan.
Estinta amiko
estas plej danĝera malamiko.
Ab asino
lanam quaerere. / Ab asino lanam petere.
Procurar chifre em cabeça de cavalo.
Buscar cinco pés ao
gato.
To fish for strawberries in the bottom of the sea.
Demander de la laine
à un âne.
Empeño vano sería pedir lana al asno.
Cercar lana dall’asino.
Li serĉas la venton sur la kampo.
Ab equo
ad asinum. / Ab equis ad asinos.
De alcaide a verdugo, vê como subo.
Out of God's blessing
into the warm sun.
Se faire d'evêque meunier.
De alcalde a verdugo, ved como subo.
Tornar di papa vescovo.
El episkopo fariĝi muelisto.
Ab
inimicis possum mihi ipsi cavere, ab amicis vero non.
Guarde-me Deus dos amigos, que dos
inimigos eu me guardarei.
Defend me God from my
friends; I can defend myself from my enemies.
Dieu me garde de mes ami;
je me garderai de mes ennemis.
De quien me fío, Dios
me guarde; de quien no me fío, me guardaré yo.
Dagli amici me guardi
Iddio, che daí nemici mi guardo io.
Gardu min Dio kontraǔ amikoj, kontraǔ
malamikoj mi gardos min mem.
Ab inope
nunquam spectes.
Ninguém dá o que não tem.
You can't make bricks
without straw.
On ne saurait chanter plus
haut que la bouche.
Más da el duro que el desnudo.
Neniu povas
doni tion, kion li ne havas.
Abbati,
medico, patronoque intima pande.
Ao médico, ao advogado e ao abade
falar a verdade.
Hide nothing from thy
minister, physician, and lawyer.
Au médecin, à l'avocat et au curé, il faut dire la vérité.
Al médico, confesor y
letrado no le tengas engañado.
Al confessore, al medico ed all’avvocato, non puoi tenere il ver’ cellato.
Al abato, al kuracisto
kaj al advokato rakontu la veron.
Absens
heres non erit.
Não há ausentes sem culpa, nem presentes sem desculpa.
The absent party is
still faulty.
Les absents ont toujours tort.
Ni ausente sin culpa, ni presente sin disculpa.
Chi è lontano ha sempre torto.
La forestanto ĉiam estas malprava.
Absente
domino res male geritur.
Fazenda, teu dono te veja.
Patrão fora, dia santo na loja.
Onde não vai o dono, vai o dolo.
Matters prosper under the master's eye.
Qui est loin de son bien
est près de son dommage.
L'occhio del padrone
ingrassa il cavallo.
Mastro en vojo, servantoj en ĝojo.
Absit
qui mea manducat mecum et sua secum.
Arrenego do amigo que come o seu
só e o meu comigo.
Non
è amico mio quel che risparmia il suo e mangia il mio.
Ne estas mia amiko tiu,
kiu sian tagmanĝon manĝas sola, kaj la mian kun mi.
Absque
argento omnia vana.
Sem dinheiro nada se alcança.
Sem dinheiro de contado não há
soldado.
Penniless souls may
pine in purgatory.
Sans deniers George ne chante pas.
Pas d’argent, pas de suisses.
Mono plenumas ĉiujn oficojn.
Por nenio oni faras nenion.
Absque
vado fluvius, nec stat sine pellice proles.
Nem rio sem vau, nem geração sem mau.
Em longa geração, há conde e ladrão.
Ĉiu familio havas sian kriplulon.
Abundans
cautela non nocet.
Cautela e caldo de galinha nunca faz mal a ninguém.
Thatch your roof before the rain begins.
Deux précautions valent mieux qu'une.
Precaución y caldo de gallina, anticipada medicina.
La prudenza non è mai troppa.
Ne konante la profundecon, ne iru en la riveron.
Abyssus
abyssum invocat.
Um abismo atrai outro.
Uma desgraça nunca vem só.
Misfortunes never come
singly.
L'abîme appelle l'abîme.
El abismo llama al abismo.
Una desgracia nunca viene sola.
L’abisso chiama l’abisso.
Le disgrazie non vengono mai sole.
Malfeliĉo malofte venas sole.
Malfeliĉoj kaj batoj venas ĉiam kun fratoj.
Accepta
candela, candelabrum quaeris.
Busca seu asno, e está montado em cima.
The butcher looked for
his knife when he had it in mouth.
Il cherche son âne, et il
est monté dessus.
Busca su asno y está montado encima.
Fare come colui che
cercava l’asino e c’era sopra.
En arbaro sidas, kaj arbojn ne vidas.
Accepto
damno ianuam claudere. / Accepto damno claudenda est ianua.
Casa roubada, trancas à
porta.
It is too late to shut the stable-door after the horse has bolted.
Il est trop tard de fermer
l'écurie quand le cheval en est sorti.
Post morto kuracilo
jam estas sen utilo.
Accidere
ex una scintilla incendia passim.
De uma faísca se queima uma vila.
A little fire burs up a
great deal of corn.
Of a small spark, a great fire.
Petite étincelle engendre grand feu.
De malgranda kandelo
forbrulis granda kastelo.
Accipe
quod tuum alterique da suum.
A cada um o que é seu.
Render unto Caesar the
things which are Caesar's.
Chacun son dû.
Il faut rendre à César ce qui est à César.
Al ĉiu
frato, lian parton.
Accipere quam
facere praestat iniuriam.
Antes sofrer o mal que fazê-lo.
Em matéria de ofender,
antes réu que autor ser.
It is better to suffer wrong than to do it.
Il vaut mieux souffrir le mal que le faire.
Estas preferinde
suferi ofendon ol ofendi.
Accipias
paleam, si non vult solvere nequam.
De mau pagador, em farelos.
From a bad paymaster, get
what you can.
D'un mauvais payeur on tire ce qu'on peut.
Del mal pagador aunque sea en paja.
De cattivo debitor, togli paglia per lavor.
Pago de ŝuldanto estas bona en ĉiu kvanto.
Accipiat
feles quae vellent rodere mures.
Se há de se dar ao rato, dê-se ao gato.
Acerba
sunt bella fratrum.
Ira de irmãos, ira do diabo.
Intriga de irmão, intriga de cão.
The greatest hate
springs from the greatest love.
Between two brothers, two witnesses and a notary.
Courroux de frères,
courroux de diables d'enfer.
Ira de hermanos, ira de diablos.
Fratelli, flagelli.
Bato de frato estas sen kompato.
Acum
in meta faeni quaerere.
Procurar agulha em palheiro.
To seek a needle in a bottle of hay.
Chercher une aiguille dans une botte de foin.
Una aguja en un pajar es difícil de encontrar.
Cercare un spillo in un mucchio di fieno.
Serĉi kudrilon en
fojnostako.
Ad
commodum suum quisquis callidus est.
Para seu proveito, cada um sabe.
Cada qual é dono de
suas ventas.
Every one to his taste, as the old woman said when she kissed her cow.
Chacun se fait fouetter à
sa guise.
Ĉiu mano al si altiras.
Ad
consilium ne accesseris, antequam voceris.
Não dês conselho a quem não pede.
Não metas o nariz onde não foste chamado.
Give neither counsel nor salt till you are asked for.
Ne donnez jamais conseil avant qu'on vous le demande.
En lo que no te va
nada, no metas tu cucharada.
Sale e consigli si dano a
colui che li chiede.
Ne puŝu vian regularon en fremdan anaron.
Ad
cuius veniat scit cattus lingere barbam.
Bem sabe o gato cujas barbas
lambe.
The cat knows whose beard she licks.
Bien sait le chat quelle barbe il lèche.
Scias la kato, kies lardon ĝi manĝis.
Ad fontes
redeunt longo post tempore lymphae.
Depois dos anos mil torna a água a seu carril.
A thousand years hence
the river will run as it did.
Les races des petits et
des grands seront égales en mille ans.
Después de los años
mil, torna el agua a su carril.
In cento anni e cento
mesi, l’acqua torna a’suoi paesi.
Ad
fores fortuna venit, cui propitia est.
Vem a ventura a quem ela procura.
Good things come to
some, when they are asleep.
Le bonheur vient en dormant.
La dicha viene mientras
dormimos.
Chi ha d’aver bene, dormendo gli viene.
Homo
fidas, feliĉo decidas.
Kiun la sorto karesos,
tiu sukcesos.
Ad mala
facta malus socius socium trahit.
O mau sempre cuida em enganos.
Quem com porcos anda,
aprende a grunhir.
Ill company brings many a man to the gallows.
Mauvaise compagnie,
au gibet l'homme convie.
Quien compañia de malos desea tener, el cuerpo y el alma quiere perder.
Le cattive compagnie
conduccono l’uomo alla forca.
Kun kiu vi festas, tia vi estas.
Ad mare
declivus omnis currit cito rivus.
Correm os ribeiros para os rios, os
rios para o mar.
A água corre para o mar, e as coisas para o seu natural.
Correm os rios para o mar, e cada qual para o seu natural.
Les rivières retournent à
la mer.
Tutti i fiumi vanno al
mare.
Mono kuras al mono.
Ad
mensuram aquam bibit, citra mensuram panem comedit.
Aproveita o farelo e desperdiça a farinha.
Quebra a louça e guarda os palitos.
Penny wise, pound foolish.
Ad
paenitendum properat, cito qui iudicat.
Quem cedo se determina, cedo se
arrepende.
He that soon deems,
soon shall repent.
Juge hâtif est périlleux.
Quien presto se determina,
dúrale el arrepentir.
El que subito se determina, subito se arrepiente.
Chi presto (tosto) giudica, presto (tosto) si pente.
Ne rapidu, trankvile decidu.
Kiu tro rapidas, tiu maltrafas la vojon.
Ad partus
ovium noscuntur pondera ventrum.
No fim é que se cantam as glórias.
Não atires foguetes antes da festa.
Do not triumph before the victory.
À la fin se chante le
Gloria.
À la fin on verra qui aura mangé le lard.
Al fin se ven las
zurrapas.
Il fine è quello che giuoca.
Ne fanfaronu irante,
fanfaronu revenante.
Ad
praesens ova cras pullis sunt meliora.
Mais vale um ovo hoje que uma galinha amanhã.
An egg today is better than a hen tomorrow.
Mieux vaut maintenant un oeuf que dans le temps un boeuf.
Un tiens vaut mieux que
deux tu l'auras.
Pli valoras tuj ovo, ol poste bovo.
Ad terrae
morem vitae decet esse tenorem.
Na terra aonde fores ter, faze como vires fazer.
Em terra de sapos, de
cócoras como eles.
When you go through the country of the one-eyed, be one-eyed.
On doit vivre selon le pays
où l'on est.
À Rome comme à Rome.
Doquiera que fueres, harás como
vieres.
Paese che vai, usanze che trovi.
En ĉiu angulo, alia postulo.
Adde
parum parvo, magnus acervus erit.
Muitos poucos fazem um muito.
Many a little makes a
mickle.
Plusieurs peu font un beaucoup.
Muchos pocos hacen un
mucho.
Muchas candelillas hacen un cirio pascual.
Molti pochi fanno un
assai.
Poco e spesso empie il borsetto.
El malgrandaj akveroj fariĝas grandaj riveroj.
Sen gutoj malgrandaj maroj ne ekzistus.
Multaj
milonoj iĝas milionoj. [M.Boulton]
Adhaerens
potenti adversitatem non timet.
Quem a boa árvore se acolhe, boa sombra o cobre.
Quem tem padrinho, não morre pagão.
Un arbre qui t'abrite, salue-le, il le mérite.
Honour the tree that gives you shelter.
Quien a buen árbol se
arrima, buena sombra le cobija.
Quien tiene padrino, se
bautiza.
Chi a buon albero s’appoggia, buon ombra lo ricopre.
Kiun reĝo
protektas, tiun ministro elektas.
Adhuc
caelum volvitur.
Deus ainda está onde estava.
Ankoraŭ Dio ne dormas.
Adulator
propriis commodis tantum studet.
Abana-se o cão, não por ti, mas pelo pão.
Dogs wag their tail not
so much to you as to your bread.
Le chien remue la queue
non pour toi, mais pour le pain.
Menea la coda el can,
no por ti, sino por el pan.
Muove la coda il cane, non
per te ma per il pane.
Pro amo al kandelo kato lekas kandelingon.
Ne karesu per mano, sed karesu per pano.
Aedificia
et lites pauperiem faciunt.
Quem faz casa, ou se casa, a bolsa lhe fica rasa.
Building is a sweet
impoverishing.
Qui se marie, ou édifie, sa propre bourse il purifie.
A quien hace casa o
se casa, la bolsa le queda rasa.
Chi edifica, la borsa
purifica.
Mankis al Petro klopodoj, li aĉetis al si domon.
Aegroto
dum anima est, spes est.
Enquanto há vida, há esperança.
While there is life,
there is hope.
Tant que je respire, j'espère.
Mientras hay vida,
hay esperanza.
Finchè c’è vita, v’è speranza.
Dum estas vivo, estas espero.
Aequa
Venus Teucris, Pallas iniqua fuit.
Onde uma porta se fecha, outras se
abrem.
One man goes and another takes his place.
Une de perdue, dix de retrouvées.
Kiam fermiĝas unu pordo, pluraj malfermiĝas.
Aequalem
tibi uxorem quaere.
Casar, com os da sua igualha.
Like blood, like good,
and like age, make the happiest marriage.
Chacun avec sa chacune.
Edziĝo najbara garantias de eraro.
Aequalis
aequalem delectat.
Cada qual ama seu semelhante.
Like loves like.
Qui se ressemble s'assemble.
Cada oveja con su pareja.
Ogni simile appetisce il suo simile.
Kun kiu vi festas, tia vi estas.
Aeque
pars ligni curvi ac recti valet igni.
Pau torto faz fogo direito.
A crooked log makes a strait fire.
Le bois tortu fait le feu
droit.
La leña torcida da fuego recto.
Anche la legna storta da
fuoco diritto.
Kurba estas ligno, sed rekte ĝi brulas.
Aequiparat
factum nobile velle bonum.
A boa-vontade supre a obra.
Take the will for the
deed.
It is the intention that counts.
L'intention vaut le fait.
La bonne volonte est reputée pour le fait.
Más hace el que
quiere, que no el que puede.
Buona volontà supplisce a facoltà.
Aes
formae speculum est, vinum mentis.
O vinho é o espelho da alma.
Wine in, truth out.
Wine is the glass of the mind.
Wine is wont to show the mind of man.
Le vin est le miroir des hommes.
Ce que le sobre tient au
coeur est sur la langue du buveur.
El hombre se conoce por el vino.
L’uomo si conosce al bicchiere.
Vera opinio montriĝas en ebrio.
Aetas
senilis mala merx.
A velhice é um pesado fardo.
Age is a heavy burden.
La vieillesse est un
pesant fardeau.
La vejez es un pesado fardo.
La vecchiaia è una grave
soma.
Aĝo maljuna ne estas oportuna.
Aetate
rectius sapimus.
Com os anos vem o siso.
Mais vale experiência que ciência.
Older and wiser.
Avec l'âge on devient sage.
Tras los días viene el seso.
Gli anni dan senno.
Ne
demandu scienculon, demandu spertulon.
La tempo venos, ni ĉíon komprenos.
Aetatem
habet, ipse sibi consulet expertus.
A boi velho não busques abrigo.
He wants to teach his
father to get children.
Il veut montrer à son père à faire des enfants.
Les oisons mènent paître les oies.
Al kokino la ovo
lecionojn ne donu.
Affinem
nullum dives avarus habet.
Rico avarento não tem parente nem amigo.
A rascal grown rich has
lost all his kindred.
Vilain enrichi ne connaît parent ni ami.
Cuando el villano
está rico, no tiene parente ni amigo.
Il villan nobilitato non conosce
il parentado.
Riĉa avarulo ne konas parencojn nek amikojn.
Agentes
et consentientes pari poena puniendi.
Tão bom é o ladrão como o consentidor.
He sins as much who
holds the bag as he who puts into it.
Autant pèche celui qui
tient le sac, que celui qui met dedans.
Tanto peca el que
roba enla huerta como el que queda en la puerta.
Tanto ne va a chi ruba
quanto a chi tiene il sacco.
É ladro chi ruba e chi gli tiene il
sacco.
Kiu pri ŝtelo
silentas, tiu ŝtelon konsentas.
Agere,
non loqui.
Atos, não palavras.
Obras falam, palavras
calam.
Deeds are males, and words are females.
Les paroles sont femelles,
et les faits mâles.
Las palabras son hembras, los hechos, varones.
Le parole sono femmine e i fatti sono maschi.
Fatti, non parole.
Vortojn ŝparu, agojn faru.
Alea
iacta est.
A sorte está lançada.
The die is cast.
Le sort en est jeté.
Les dés en sont jetés.
La loto
estas tirita.
Aleam
emere.
Comprar nabos em saco.
To buy a pig in a poke.
Acheter chat en poche.
Comprar gato en saco.
Comprar la gatta nel sacco.
Se okulo ne vidis, pagas la poŝo.
Alia
aetas alios mores postulat.
Outros tempos, outros costumes.
Other days, other ways.
Autres temps, autres moeurs.
Altri tempi, altri costumi.
Aliaj tempoj, aliaj moroj!
Alia
voce psittacus, alia voce coturnix loquitur.
Cada passarinho canta sua canção.
Cada um fala como quem é.
One speaks as he thinks.
Chaque oiseau chante sa
propre chanson.
Cada pájaro canta su canción.
Ogni uccello canta il suo verso.
Birdo kantas laǔ
sia beko.
Aliena
capella gerat distentius uber.
A cabra da vizinha dá mais leite
que a minha.
Our neighbour's cow yields more milk than ours.
Vache de loin a assez de lait.
L'erba del vicino è sempre più verde.
Fremda manĝo havas bonan guston.
Aliena
nobis, nostra plus aliis placent.
A galinha da vizinha é sempre mais gorda que a minha.
Our neighbour’s cow
yields better milk than ours.
The grass is always greener on the other side of the fence.
Moisson d'autrui plus
belle que la sienne.
La gallina de mi vecina más huevos pone que la mía.
La gallina del vicino par un’oca.
Propra supo brogas,
fremda allogas.
Aliena
vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt.
O macaco olha o rabo da cutia e não vê o seu.
Mete a mão no teu seio, não dirás do fado alheio.
Forget other's faults by
remembering your own.
Ceux de qui la conduite offre le plus à rire, sont toujours sur autrui les
premiers à médire.
Quien a outro quiere
juzgar, en sí debe comenzar.
Chi d’altrui parlar vorrà, guardi se stesso e tacerà.
Contro i difetti del vicin t’adiri, e gli stessi difetti in te non miri.
En fremda okulo ni vidas ligneron, en nia ni trabon
ne vidas.
Alieni
appetens, sui profusus.
Ávido do alheio, dissipador do próprio.
Alii
sementem faciunt, alii metent.
Um semeia, outro colhe.
One sows, another mows.
Tel sème, qui ne
recueille pas.
Unos crían gallinas y otros comen los pollos.
Uno semina e un altro
raccoglie.
Uno leva la lepre e un altro la mangia.
Unu semas, alia
rikoltas.
Petro kornojn tenas, Paǔlo lakton prenas.
Aliis
alia placent.
Cada um tem seu gosto.
Every man has his
taste.
Chacun son goût.
Sobre gustos no hay nada escrito.
Ognuno ha i suoi gusti.
Ĉiu
havas sian (propran) guston.
Aliorum
medicus, et ipse vulneribus scatet.
Macaco não enxerga o seu rabo, mas
enxerga o da cutia.
The eye that sees all
things else sees not itself.
Le bossu ne voit pas sa
bosse, mais il voit celle de son confrère.
En fremda okulo ni vidas ligneron, en nia ni trabon
ne vidas.
Alios
adito penates.
A outra porta, que esta não se abre.
Forigu lin!
Aliquis
non debet esse iudex in propria causa.
Ninguém é bom juiz em causa
própria.
No man ought to be
judge in his own cause.
On ne peut être à la fois
juge et partie.
Pri propra afero neniu
juĝas libere.
Aliud est
facere, aliud est dicere.
Não é o mesmo prometer e cumprir.
To promise is one
thing, and to keep is another.
Promettre et tenir sont
deux.
Promettere è una cosa e mantenere un'altra.
Paroloj kaj faroj
estas malsamaj aferoj.
Ofte mano forgesas, kion buŝo promesas.
Aliud ex
alio malum (gignitur).
Aonde vais, mal? Onde há mais mal.
One misfortune comes on
the neck of another.
Un malheur ne vient jamais seul.
El mal llama al mal.
Un male tira l’altro.
Malfeliĉoj kaj batoj venas ĉiam kun fratoj.
Malfeliĉo
malofte venas sole.
Aliud
in ore, aliud in corde.
O coração sente, a boca mente.
A honey tongue, a heart
of gall.
Il a dit de bouche, mais
le coeur n'y touche.
Caras vemos, pero
corazones no sabemos.
Non è sempre d’accordo il labbro e il cuore.
Lango
miela, sed koro kruela.
En buŝo Biblio, en koro malpio.
Aliud
noctua sonat, aliud cornix.
Cada passarinho canta sua canção.
Cada um fala como quem
é.
Each bird loves to hear himself sing.
One speaks as he thinks.
Chaque oiseau chante sa propre chanson.
Cada pájaro canta su canción.
Ogni uccello canta il suo verso.
Birdo kantas laǔ
sia beko.
Alium
silere quod voles, primum sile.
O segredo melhor guardado é o que a ninguém é revelado.
If my shirt knew my
design, I’d burn it.
Ta chemise ne sache ta guise.
Secreto bien
guardado, el que a nadie se há contado.
Tu camisón non sepa tu intención.
Segreto confidato non è
più segreto.
Vi sekrete vorton diros, ĝi tra l' tuta mondo
iros.
Allia
quando terunt, retinent mortaria gustum.
Quem azeite mede, as mãos unta.
He that measures oil,
shall anoint his fingers.
L'on ne peut toucher du beurre sans qu'il n'en reste aux doigts.
Quien el aceite mesura, las manos se unta.
Chi maneggia il grasso, s’unge la dita.
Kiu ludas kun koto, malpurigas la manojn.
Alta die
solo non est exstructa Corintus.
Roma não se fez num dia.
Altare
spoliat, ut aliud operiat.
Descobre um santo para cobrir
outro.
To rob Peter to pay
Paul.
Déshabiller Pierre pour habiller Paul
Desnudar un santo para vestir otro.
Non si scopre un altare
per ricoprire un altro.
Li ŝtelas de najbaro, por doni al altaro.
Alteri
ne facias, quod tibi fieri non vis.
Não faças aos outros o que não
queres que te façam.
Do unto others as you
would they should do unto you.
Ne fais pas à autrui ce
que tu ne voudrais qu'on te fît.
Ne
kondamnu alian, oni vin ne kondamnos.
Alterius
festum solum invitatus adibis.
A boda e batizado não vás sem ser convidado.
Never go to a wedding without being invited.
L'on ne doit jamais aller à noces sans y être convié.
A bodas y a niño bautizado, no vayas sin ser llamado.
Chi va alla festa e non è
invitato, ben gli sta se n’è scacciato.
Ne ŝovu
la nazon en fremdan vazon.
Alterius
ne sit, qui suus esse potest.
Quem pode ser livre, não se
cative.
Quem pode ser seu, sendo de outro é sandeu.
Kiu povas esti libera, ne estu sklavo.
Alternando
boni nos dona manemus amici.
Pequenas lembranças conservam viva a amizade.
Giff gaff makes good
friends.
Les petits cadeaux entretiennent l'amitié.
Los pequeños
obsequios mantienen la amistad.
Lo regalado todos lo reciben con agrado.
I piccoli doni tengono viva
l’amicizia.
Se vuoi che l’amicizia si mantenga, fa che un paniere vada e l’altro venga.
Donacetoj
subtenas amikecon.
Altissima
quaeque flumina minimo labuntur sono.
Águas tranqüilas, águas
profundas.
Still waters run deep.
Beware of a silent dog and still water.
Il n'est pire eau que l'eau qui dort.
Del agua mansa me libre Dios, que de la brava me libro yo.
Acqua cheta rompe i ponti.
Ne timu hundon bojantan, timu hundon silentan.
Amantes,
amentes.
Paixão cega a razão.
O amor é cego.
Affection blinds reason.
Affection aveugle raison.
L'amour est aveuge.
La pasión tapa los
ojos a la razón.
L’amor è pazzo e cieco.
Ne bela estas kara,
sed kara estas bela.
Amantis
iusiurandum poenam non habet.
Juramento de quem ama mulher não é para crer.
Juras de namorados e promessas de políticos se escrevem nas ondas do mar.
Jupiter laughs at the
perjuries of lovers.
Serment de joueur, serment d'amant, autant en emporte le vent.
Juramentos de amor se
los lleva el viento.
Juras del que ama mujer no se han de creer.
I giuramenti degli
innamorati sono come quelli dei marinai.
Falsaj ampromesoj ne suferas punojn.
Amantium
ira amoris integratio est.
Amores arrufados,
amores dobrados.
The quarrels of lovers are the renewal of love.
Querelles d'amants,
renouvellement d'amour.
Iras de namorados son los amores dobrados.
Beghe d’amor, nuovo
ardor.
Dentoj mordas la langon, tamen ambaŭ sin amas.
Geamantoj sin
pikas.
Amare
et sapere vix deo conceditur.
Amar e saber só a Deus pode ser.
Wisdom with love is
scarcely granted to a god.
L'amour et la sagesse, c'est à peine chez un dieu qu'on peut les trouver
ensemble.
Amici,
nec multi, nec nulli.
Amigos, nem muitos, nem nenhum.
A friend to everybody
is a friend to nobody.
Ami de plusieurs, ami de
nuls.
Ami de chacun, ami d'aucun.
Amicitia
certa in necessitate probatur.
Amigo certo conhece-se na
fortuna incerta.
Amicitia
inter pocula contracta plerumque vitrea.
Amigo de mesa não é de firmeza.
From wine what sudden
friedship springs!
Ami de table est
variable.
Amistad por el vino estrechada no dura de la noche a la mañana.
Donde hay higos, hay
amigos.
Amicizia stretta dal vino non dura de sera al matino.
Amico di ventura molto briga e poco dura.
Sako ne sonas, amiko
ne konas.
Amicitia
quae desiit, nunquam vera fuit.
Quem deixa de ser amigo, nunca o foi.
He never was a friend
who has ceased to be one.
Qui cesse d'être ami, ne
l'a jamais été.
Amistad que acaba jamás fue amistad.
Amicizia che cessa non fu
mai vera.
Amikeco, kiu ĉesis, neniam estis amikeco.
Amicitias
immortales esse oportet.
Amizade que pode envelhecer, não deve morrer.
A true friend is forever
our friend.
Les amitiés devraient être immortelles.
La verdadera amistad es
inmortal.
Le amicizie devono essere inmortali.
Vera amikeco daŭras
por ĉiam.
Amicitias
tibi iunge pares.
Cada qual com seu igual, e cada ovelha com sua parelha.
Likeness begets love.
Qui se ressemble s'assemble.
Amicum an
nomen habeas, aperit calamitas.
Amigo fingido, conhecê-lo-ás no arruído.
A friend in need is a
friend indeed.
Au besoin on connaît l'ami.
En chica casa y en
largo camino se conoce el buen amigo.
Nei pericoli si vede chi
d’amico ha vera fede.
Amikon montras malfeliĉo.
Amicus
certus in re incerta cernitur. /Amicus certus in necessitate cernitur.
Amigo certo conhece-se na fortuna incerta.
A friend in need is a friend indeed.
Au besoin on connaît
l'ami.
En chica casa y en largo camino se conoce el buen amigo.
L’amico certo si conosce
nell’incerto.
Amikon montras malfeliĉo.
Amicus
omnibus, amicus nemini. / Multus amicus, nullus amicus.
Amigo de todos, amigo de nenhum, tudo é um.
A friend to all is a
friend to none.
L'ami de tout le monde n'est l'ami de personne.
Amigo de todos y de
ninguno, todo es uno.
Amico d’ognuno, amico di nessuno.
Kiu por ĉiuj
laboras, pri si mem ne memoras.
Amicus
Plato, sed magis amica veritas.
Amigo de meu compadre, porém mais da verdade.
Plato is a friend, but
truth is yet a greater friend.
Je suis ami de
Platon, mais plus encore de la vérité.
Amiko estas kara, sed
vero pli kara.
Amicus
verus, rara avis.
Amigos, poucos e bons.
Rien de plus commun que le
nom d’amitié, rien de plus rare que la chose.
Honest men steem and
value nothing so much in this world as a real friend.
Raros son los verdaderos
amigos.
I veri amici sono come le mosche bianche.
Amiko fidela estas
trezoro bela.
Amnem
parvorum facit unda frequens fluviorum.
Muitos poucos fazem um muito.
Many drops make a shower.
Les petits ruisseaux font les grandes rivières.
Los pequeños arroyos hacen los grandes ríos.
I piccoli ruscelli fanno i grandi fiumi.
El malgrandaj akveroj fariĝas grandaj riveroj.
El
multaj milonoj fariĝas milionoj.
Amor
amore compensatur.
Amor com amor se paga.
Love is the reward of
love.
L'amour ne se paie qu'avec
l'amour.
Amar sin ser amado, tiempo desperdiciado.
Amare e non essere amato è tempo perso.
Kvitiĝas servo
per reservo.
Amor
caecus.
O amor é cego.
A afeição cega a razão.
Love is blind.
L'amour est de telle nature, qu'il aveugle la créature.
Afición ciega razón.
Amore è cieco.
Amo estas blinda.
Amor cogit
ad nuptias, litem capit, atque dolorem.
Quem casa por amores, maus dias e noites piores.
Quem casa por amores
sempre vive em dores.
Who marries for love without money, has good nights, but sorry days.
Qui se marie par amours, a
bonnes nuits et mauvais jours.
Quien se casa por
amores, malos días y buenas noches.
Chi se marita per amore,
di notte ha piacer, di giorno dolore.
Amor
et melle et felle est fecundissimus.
Não há amor sem amargor.
Love is a sweet torment.
En amour, il y a plus d'aloès que de miel.
Mucho sofre quien bien
quiere.
L’amore è fecondo di miele e di fiele.
Amor
et potestas impatiens consortis.
Amor e senhoria não querem
companhia.
Love and lordship like no
fellowship.
Amour et seigneurerie ne vont pas de compagnie.
Amor y señoría non quieren compañía.
Amore e signoria non sofran compagnia.
Du sinjoroj en unu bieno, du mastrinoj ĉe unu
kameno, neniam vivas sen reciproka malbeno.
Amor odit
inertes.
Coração fraco não merece dama.
Faint heart never won
fair lady.
Un honteux n'eut jamais belle
amie.
El amante ha de ser osado.
Amante non sia chi coraggio non ha.
Amor sibi somnia fingit.
Amor
tussisque non celantur.
Tosse, amor e febre ninguém esconde.
Love and cough cannot be hid.
Amour, toux, fumée et argent, on ne peut cacher longuement.
Amour, toux et fumée en secret ne font demeurée.
El amor y la tos no se pueden ocultar.
Amore, tosse e fumo non si
possono nascondere.
Il fuoco, l’amor e la tosse presto si conosce.
Tuso kaj amo
ne estas kaŝeblaj.
Amor
vincit omnia.
O amor tudo vence.
Love works miracles.
L'amour est fort comme la mort.
Amo ĉion venkas.
Amor,
arma, canes et aves, simplex voluptas, centuplex dolor.
Guerra, caça e amores, por um
prazer, cem dores.
In war, hunting, and
love, men, for one pleasure, a thousand griefs prove.
De chiens, d'oiseaux,
d'armes, d'amours, pour un plaisir mille douleurs.
Guerra, caza y amores, por
un placer mil dolores.
In guerra, nella caccia e negli amori, per un placer mille dolori.
Amo, milito, ĉaso,
unu plezuro, cent doloroj.
Amoris
vulnus idem sanat, qui fecit.
Chaga de amor, quem a faz, a sara.
Seek your salve where you
got your sore.
L'amour est comme la lance d'Achile, qui blesse et guérit.
La llaga de amor, quien la
hace, la sana.
Le ferite d’amor non le può sanare che chi le ha fatto.
Amvundon, kiu ĝin faras, tiu ĝin sanigas.
Amplius
iuvat virtus, quam multitudo.
Mais vale qualidade que quantidade.
Goodness is not tied to
greatness.
Mieux vaut qualité que quantité.
Ne kvanto, sed
kvalito, decidas pri merito.
Anceps
fortuna belli.
Guerra começada, só Deus sabe quando acabada.
Ancipiti
plus ferit ense gula.
Mais mata a gula do que a espada.
De grandes ceias estão as
sepulturas cheias.
Gluttony kills more than the sword.
La gourmandise tue plus de gens que l'épée.
Más matan la recetas
que las escopetas.
Más mató la cena que sanó Avicena.
Ne uccide più la gola che
la spada.
Angulus
erigitur in sacco, quando repletur.
Saco vazio não se põe em pé.
An empty bag cannot stand
upright.
Un sac vide ne saurait se tenir debout.
Un saco vacío mal se tiene en pie.
Sacco vuoto non può star
in piedi.
Sacco vuoto non stà ritto.
Sako malplena sin
rekte ne tenas.
Animus
gaudens aetatem floridam facit.
Quem canta, seus males espanta.
Quem canta, seus maus
fados espanta.
The heart's mirth does make the face fair.
C'est demie vie que de rire.
Quien canta, sus males espanta.
L’allegria è d’ogni male il rimedio universale.
Kontraǔ doloro helpas bonhumoro.
Annosa
vulpes non capitur laqueo.
Macaco velho não trepa em galho
seco.
An old dog barks not in
vain.
Avec l'âge, on devient sage.
La zorra vieja no se
deja coger en el lazo.
Uccello vecchio non entra
in gabbia.
Annosae
frustra cornici retia tendis.
Pardal velho não se deixa apanhar
em qualquer rede.
An old bird is not caught
with chaff.
On ne prend pas les vieux moineaux avec de la paille.
Pájaro viejo no entra en la jaula.
Passero vecchio no entra in gabbia.
Pasero sperta estas lerta.
Annosum
vinum, socius vetus, et vetus aurum, haec sunt in cunctis trina probata locis.
Ouro velho, amigo velho, vinho velho.
Old wine and old fried are good provisions.
Ami, or, vin vieux sont bons en tous lieux.
Amigo viejo, tocino y vino añejo.
Amici, oro e vino vecchio
sono buoni per tutto.
Unu amiko malnova pli valoras ol du novaj.
Ŝatu
amikon laǔ la dato de akiro.
Annus producit,
non ager.
Mais faz o ano que o campo bem
lavrado.
Mieux vaut un bon an
qu’un bon champ.
Más produce el año que el campo bien labrado.
L’anno produce le ricolte, non il campo.
Ante mortem ne laudes hominem quemquam.
Não louves o homem enquanto vive.
Call no man happy till he dies.
Attends le soir pour louer
le bon jour, et la mort pour louer la vie.
Ninguno sea loado hasta después de
enterrado.
Prima della morte non chiamare nessuno felice.
Ante
victoriam ne canas triumphum. / Ante pugnam ne canas victoriam.
Não cantes vitória antes do tempo.
Do not triumph before the
victory.
Il ne faut pas chanter triomphe avant la victoire.
No se debe cantar
victoria hasta después de haber vencido.
Non convien cantare trionfo prima
della vittoria.
Antequam
noveris, a laudando et vituperando abstine.
Antes que conheças, não louves, nem ofendas.
Antequam
rem agas, prospice finem.
Antes que cases, vê o que fazes.
Edziĝo tro momenta estas longapenta.
Antiquus
amor cancer est.
Frutos e amores, os primeiros são os melhores.
Of soup and love, the
first is the best.
Il n'est que les premiers amours.
Sopa y amores, los
primeros, los mejores.
Il primo amore non si scorda mai.
Antiquus
pullum scandere novit eques.
A cavalo novo, cavaleiro velho.
A young trooper should
have an old horse.
À jeune cheval, vieux cavalier.
Apparet
semper dissimulatus amor.
Tosse, amor e febre, ninguém esconde.
Love and cough cannot be
hid.
Amour, toux, fumée et argent ne se peuvent cacher longtemps.
Tuso kaj
amo ne estas kaŝeblaj.
Apud creditorem
maior quam apud debitorem debiti memoria.
O credor tem melhor memória que o devedor.
Creditors have better
memories than debtors.
Le créancier a meilleure mémoire que le débiteur.
El acreedor tiene mejor memoria que el deudor.
I creditori hanno miglior memoria dei debitori.
Apud
mensam neminem verecundari decet.
Quem tem vergonha, cai de magro.
Aqua
turbida piscosior est.
Na água revolta pesca o pescador.
It’s good fishing in
troubled waters.
L’eau trouble est le gain
du pêcheur.
En el agua turbia hace buen pescar.
A fiume torbido guadagno
di pescatori.
En akvo malklara oni fiŝkaptas facile.
Aquae
furtivae dulciores.
Não há melhor bocado que o furtado.
Stolen apples are the
sweetest.
Pain dérobé réveille
l'appétit.
No hay mejor bocado que el hurtado.
Fruta prohibida, más
apetecida.
Pan rubato ha buon sapore.
Frutto proibito, più saporito.
Frukto malpermesita
estas plej bongusta.
Akvoj ŝtelitaj estas dolĉaj.
Aquam e
pumice postulare.
Querer tirar água da pedra.
To try to get blood out
of a stone.
Tirer de l'huile d'un mur.
Sacar aceite de un ladrillo.
Cavar sangue de una rapa.
Aquas cineri infundere.
Casa roubada, trancas à porta.
When the house is burnt down, you bring water.
Fermer l'écurie, quand les
chevaux n'y sont plus.
La casa quemada, acudir con el agua.
Tardi si vien con l’acqua,
quando la casa è arsa.
Post morto kuracilo
jam estas sen utilo.
Al fiŝ’ kuirita jam akvo ne helpos.
Aquila
non captat muscas.
As águias não caçam moscas.
Eagles catch not flies.
L'aigle ne chasse point aux mouches
El águila no caza moscas.
El águila no se entretiene en
cazar moscas.
L’aquila non piglia mosche.
Aquila
non generat columbam.
Das águias não nascem pombas.
A wild goose never laid
a tame egg.
L'aigle n'engendre point
la colombe.
Un loup n'engendre pas des moutons.
Del águila no nace la
paloma.
D’aquila non nasce colomba.
Ne naskas porko leonidon, nek korniko aglidon.
Aquila
thripes aspiciens.
A raposa anda aos grilos.
Aranearum
telis leges compares.
Uma lei para o rico, outra lei para o pobre.
Laws catch flies, but let
hornets go free.
Les lois ne sont que toiles d'araignées, qui n'arrêtent que les mouches, et qui
sont rompues par les frelons.
Allá van las leyes,do
quieren reyes.
Las leyes son semejantes a las telas de araña; detienen a lo débil y ligero y
son deshechas por lo fuerte y poderoso.
Le leggi sono come i
ragnatelli.
Leĝoj similas al araneaj retoj, en kiuj kaptiĝas
nur insektetoj.
Arbor
bona fructus bonos facit, mala vero nunquam bonos.
De boa cepa a vinha, e de boa mãe a filha.
Good fruit of a good tree.
Bonne semence fait bon grain et bons arbres portent bons fruits.
De semo putra venas
frukto ne nutra>
Arbor per
primum quaevis non corruit ictum.
A primeira machadada não derruba o pau.
An oak is not fell'd at one chop.
L'arbre ne tombe pas du premier coup.
Uno solo golpe no derriba un roble.
Al primo colpo no cade un
albero.
Unu hako kverkon ne faligas.
Hako post
hako estas la plej efika atako.
Arbore
de dulci dulcia poma cadunt.
De boa árvore, bons frutos.
Good fruit of a good
tree.
De doux arbre douces
pommes.
Arcus
tensus saepius rumpitur. / Arcus qui nimis intenditur rumpitur.
Corda puxada se quebra.
A bow long bent grows weak.
Arc toujours tendu se gâte.
Arco siempre armado, o
flojo o quebrado.
Il troppo tirare, l’arco fa spezzare.
Ardua ad
gloriam via.
Nenhum caminho de rosas conduz à glória.
No path of flowers
leads to glory.
Aucun chemin de fleurs ne conduit à la gloire.
No es camino trillado el que va desde la tierra al cielo.
A gloria no si va senza
fatica.
Ne ekzistas honoro sen laboro.
Argentum
accepi dote, imperium vendidi.
Em casa de mulher rica, ela manda, ela grita.
He that marries for wealth
sells his liberty.
Si vous voulez vous ruiner, épousez une femme riche.
Qui prend une femme pour sa dot à la liberté tourne le dos.
En casa de mujer
rica, ella manda y ella grita.
Dove entra dote, esce libertà.
Argentum
accepi, imperium vendidi.
Antes comprar que rogar.
Aceitar um benefício é vender a liberdade.
Bound is he that gift
takes.
Qui prend, se vend.
Vende su propia voluntad, el que recibe ajeno beneficio.
Chi dono prende, libertà vend.
Argentum
auro, utrumque virtuti cedit.
O ouro luz, a virtude reluz.
L'argent a moins de valeur
que l'or, et l'or que la vertu.
Silver and gold are not
the only coin; virtue too passes current all over the world.
El oro luce, la
virtud reluce.
Pli bona virto sen oro, ol oro sen honoro.
Arripienda
quae offeruntur.
Quando te derem o porquinho, vem logo com o baracinho.
When the pig if
offered, hold up the poke.
Celui à qui on donne ne choisit pas.
Se io venas al
buŝo, buŝon ne fermu.
Arripiunt
aurae quidquid stolidi sonat aure.
Entra por um ouvido e sai pelo
outro.
In at one ear, and out at the other.
Ce qui entre par une oreille, sort par l'autre.
Entra por un oido y sale por el otro.
Per un orecchio entra e
per l’altro esce.
Tra unu orelo eniras, tra la dua eliras.
Ars
longa, vita brevis.
Longa é a arte, curta a vida.
Art is long and life is
short.
L'art est long, la vie est
courte.
El arte es eterno, la vida breve.
La vita è breve e l’arte è
lunga.
Ars non
habet inimicum nisi ignorantem.
Quem não sabe a arte, não a estima.
Art has an enemy
called ignorance.
Science n’a ennemis que les ignorants.
La enemiga del arte es la ignorancia.
L’arte non ha maggior
nemico dell’ignorante.
Arte
deluditur ars.
A ruim, ruim e meio.
Set a thief to catch a
thief.
À trompeur, trompeur et
demi.
A ruín, ruín y medio.
Per conoscere un furbo ci
vuole un furbo e mezzo.
Trovis
malbonulo malbonulon pli grandan.
Arte
pugnandum est, et adhibenda quae prosunt.
Com arte e engano vivo metade do ano,
e com engano e arte, a outra metade.
Moitié de l’anné on vit
par la ruse et l’art; avec l’art et la ruse on vit bien l’autre part.
La mitad del año, con
arte y engaño, y la otra parte con engaño y arte.
Con arte e con inganno, si
vive mezzo l’anno; con inganno e con arte, si vive l’altra parte.
Artem,
qui sequitur, raro pauper reperitur.
Quem tem ofício, não morre de fome.
A trade in hand finds
gold in every land.
Qui art a, partout part a.
Quien tiene arte, va por toda parte.
Quien sabe algun arte
come en cualquier parte.
Chi ha arte, ha parte.
Kiu metion disponas, mizeron ne konas.
Al posedanto de metio mankas nenio.
Asini
lanam quaerere.
Buscar lã ao asno.
To look for wool on an
ass.
Demander de la laine à un âne.
No buscar lana de un asno.
Dall’asino non cercar lana.
Li serĉas la venton sur la kampo.
Asinum
asellus culpat.
Diz o asno ao mulo: tira-te daqui, orelhudo.
You are a bitter bird,
said the raven to the starling.
Un âne appelle l'autre
rogneux.
Dijo el asno al mulo: anda para allá, orejudo.
Il cinco dà del bue all’asino.
Kaldrono ridas pri
poto, kaj mem estas kota.
Asinus ad
lyram.
Burro não entende música.
Sow to a fiddle.
Qu'a de commun l'âne avec la lyre?
Un asno no entiende
música.
Esse come l’asino al suono della lira.
Asinus
asino et sus sui pulcher est. / Asinus asino pulcherrimus.
Coruja não acha seus filhos feios.
Daws love another's prattle.
À l'âne l'âne semble très
beau.
La belleza de la jumenta al asno tienta.
Un asino par’bello ad un
altro asino.
Ne bela estas amata, sed amata estas bela.
Kun kiu vi
festas, tia vi estas.
Asinus
asinum fricat.
Um burro coça outro.
One mule does scrob
another.
Un âne gratte l'autre.
Un asno rasca a outro asno.
Para rascarse, van los
burros a buscarse.
Los asnos se lucen unos a otros.
Un asino gratta l’altro.
Kvitiĝas servo per reservo.
Razisto raziston razas.
Asinus
balneatoris.
Asno de Arcádia, cheio de ouro e come palha.
To make like the ass,
that carries gold and eats thistles.
L'âne de la montagne porte
le vin et boit de l'eau.
El asno de Arcadia,
lleno de oro y come paja.
Fare come l’asino, che
porta il vino e beve l’acqua.
Asinus
esuriens fustem negligit.
Ventre em jejum não ouve a nenhum.
A hungry dog will not
cry, if you beat him with a bone.
Chien affamé ne craint le
bâton.
Perro hambriento no teme el palo.
Cane affamato non teme bastone.
Ventro malsata orelon ne havas.
Malsata stomako orelon ne havas.
Asperius
nihil est humili, cum surgit in altum.
Quando o vilão está rico, não tem parente nem amigo.
A rascal grown rich has
lost all his kindred.
Vilain enrichi ne connaît parent ni ami.
Cuando el villano
está rico, ni tiene parentes ni amigos.
Il villan nobilitato non
conosce il parentado.
Aspiciunt
oculi duo lumina clarius uno.
Dois olhos vêem mais do que um.
Four eyes see more than
two.
Deux avis valent mieux qu'un.
Pli da okuloj, pli da
certeco.
Assidua
stilla saxum excavat.
Água mole, pedra dura, tanto dá, até que
fura.
Auctor
criminis det poenas.
Quem quebrou pague.
The culprit must pay
for the damage.
Qui casse les verres les
paie.
Kiu rompis la glason, ordigu la kason.
Kiu rompis, tiu pagu.
Auctor
opus laudat.
O escaravelho a seus filhos chama
grãos de ouro.
Audacem
reddit feles absentia murem.
Quando os gatos não estão em casa, os ratos passeiam por cima da mesa.
When the cat is away, the mice will play.
Quand le chat n'est pas là, les souris dansent.
Vanse los gatos y entretiénense los ratos.
Via il gatto, ballano i
topi.
Kiam kato promenas, la musoj festenas.
Audacem
vitreumque eadem vas terminat aetas.
Homem atrevido dura como vaso de vidro.
Hombre atrevido dura como vaso de vidrio.
Aŭdaca homo kaj vitra vazo havas similan finon.
Audaces
fortuna iuvat, timidosque repellit. /Audentes fortuna iuvat.
Ao homem ousado a fortuna lhe dá a mão.
Fortune helps the bold
and repulses the timid.
La fortune sourit aux audacieux.
La sorto favoras la
kuraĝulojn.
Audacter
calumniare, semper aliquid haeret.
Caluniai com audácia, que alguma coisa sempre fica.
Slander lives a score
behind it.
Calomniez, calomniez, il en restera toujours quelque chose.
Calumniad, calumniad, que algo queda.
Calumnia, calumnia, che a tirar dell’acqua, al muro sempre se n’attacca.
Kalumniante konstante, oni eĉ anĝelon
nigrigas.
Audi
multa, loquere pauca, et non errabis. / Audi, vide, tace, si vis vivere in
pace.
Ouve, vê e cala, viverás vida folgada.
He that would live in
peace and rest, must hear and see, and say the least.
Écoute beaucoup et parle peu.
Quien su vida há de gozar, ha de ver, oir y callar.
Odi, vede e tace, se vuoi vivere in pace.
Parolo estas arĝento,
oron similas silento.
Audiatur
et altera pars.
Se queres ser bom juiz, ouve o que cada um diz.
Toda medalha tem seu
reverso.
There are two sides to everything.
Every medal has its reverse.
Écoute l’autre partie.
Il faut garder une oreille pour l'accusé.
Oigase a la outra
parte.
El que no oye sino un son, no sabe más que un ton.
Il buon giudice ascolta
ciò che ognuno dice.
Kiu aǔdis unuan, ankaǔ aǔdu la duan.
Ĉiu medalo
du flankojn posedas.
Audiet
carnificem, spernens audire parentes.
Quem não crê boa mãe, crê boa madrasta.
He that will not be
ruled by his own dame, must be ruled by his stepmother.
Qui méprise à suivre ses
parents, enfin est réduit au carcan.
Quien no cree en
buena madre, creerá en mala madrasta.
Chi non vuoi ubbidire al
padre in giovinezza, va a pericolo di ubbidire al boia nella vecchiezza.
Kiu ne obeas
la gepatrojn, tiu obeos la pendigiston.
Auloedus
fit, qui citharoedus esse non potest.
Quem não pode como quer, queira
como puder.
Who has no horse, may
ride on a staff.
Qui ne peut galoper, qu'il trotte.
Quien no puede hacer
lo que quiere, haga lo que puede.
Chi non può fare come
vuole, faccia come può.
Ne vivu kiel vi volas, vivu kiel vi povas.
Auribus
frequentius quam lingua utere.
Ver, ouvir e calar.
Speech is silver, silence is gold.
La parole est d'argent,
mais le silence est d'or.
Parolo estas arĝento, oron similas silento.
Auro
loquente, omnis sermo inanis est. /Auro loquente, nil pollet quaevis oratio.
Onde o ouro fala, a língua cala.
When gold speaks, you may hold your tongue.
Où l'or parle, toute langue se tait.
Donde el oro habla, la lengua calla.
Dove l’oro parla, la lingua tace.
Mono estas reĝo, mono estas leĝo.
Auro patent
cuncta, atque Ditis ianuae. /Auro quaeque ianua panditur.
Não há cerradura, se de ouro é a gazua.
Chave de ouro abre qualquer porta.
A silver key can open an
iron lock.
Un marteau d'argent rompt une porte de fer.
Si es de oro la
ganzúa, no hay cerradura segura.
Il denaro è la chiave più
forte per aprire tutte le porte.
Vuoi tu aprire qualunque porta? Chiavi d’oro teco porta.
Ora ŝlosilo ĉiun pordon malfermas.
Ora ŝlosilo ĉion malfermas.
Aurora
musis amica.
A aurora é amiga das musas.
The Muses love the
morning.
Le matin est l'ami des Muses.
Los asuntos importantes, por la mañana.
Le ore della mattina hanno l’oro in bocca.
Matena horo estas
plena de oro.
Horo matena estas horo bena.
Auspiciis
res coepta malis, bene cedere nescit.
Quem mal começa mal acaba.
Well begun is half done.
Un travail bien commencé est à demi achevé.
Komenco bona laboro duona.
Aut
bibat, aut abeat.
Ou bebê-lo, ou vertê-lo.
Either mend or end.
Il faut s'y tenir ou périr.
No hay más que tragar
la pildora.
O bere o affogare.
Aŭ trinku, aŭ foriru.
Aut Caesar, aut nihil.
Ou César, ou nada.
Either a man or a mouse.
Roi ou rien.
Aǔ plej riĉa stato, aǔ plena malsato.
Aŭ
ministran postenon, aŭ pundoman katenon.
Aut
minus animi, aut plus potentiae.
Ou falar menos, ou fazer mais.
Aut
non tentares, aut perfice.
Para não acabar, é melhor não
começar.
Better never begun than
never ended.
C’est folie de commencer, ce qu’on ne peut achever.
Se no has de acabar, más
vale no comenzar.
Meglio è non dire, che cominciar e non finire.
Pli bone estas
ne komenci tion, kion oni ne povas fini.
Aut
rex, aut asinus.
Ou tudo, ou nada.
Either a man or a mouse.
Roi ou rien.
Aǔ ĉio, aǔ nenio.
Auxilium
superum humanis viribus praestat.
Mais vale a quem Deus ajuda que quem muito madruga.
God's help is better than early rising.
Rien ne réussit si Dieu n'y donne sa bénédiction.
Se amas Dio, prosperas ĉio.
Avaritia
est radix omnium malorum.
A cobiça é a raiz de todos os males.
Quand tous les vices sont
vieux, l'avarice est encore jeune.
Covetousness is the
root of all evil.
La codicia es la raíz de todos los pecados.
De’ vizi è regina l’avarizia.
Avido estas la radiko
de ĉiuj malbonoj.
Avarum
irritat, non satiat, pecunia.
A cobiça não se farta.
Poor though in the
midst of wealth.
L'avare regorge de biens
et il manque de tout.
Ju pli oni posedas, des pli oni avidas.
Avarus,
nisi cum moritur, nil recte facit.
Avarento e porco, só depois de morto.
A covetous man does
nothing that he should, till he dies.
L'avare et le cochon ne
sont bons qu'après leur mort.
El avaro nunca hace cosa
acertada, sino cuando muere.
L’avaro è come il porco, che è buono dopo morto.
Avarulo kaj porko
estas bonaj post la morto.
Aviditas
malum facit. /Avidum sua saepe deludit aviditas.
A cobiça rompe o saco.
Quem tudo quer, tudo
perde.
Greediness bursts the bag.
Covetousness breaks the bag.
Qui tout convoite tout
perd.
La convoitise rompt le sac.
La codicia rompe el saco.
La cupidigia rompe il saco.
Se sako tro pleniĝas,
ĝi baldaŭ disŝiriĝas.
Avis a
cantu dignoscitur.
Pelo canto se conhece o pássaro.
A bird is known by its
note.
Au chant on connaît
l'oiseau.
Por el canto se conoce el pájaro.
Dal canto si conosce
l’uccello.
Koniĝas majstro laǔ sia verko.